Quyết tâm là sự
cố gắng thực hiện cho bằng được một điều gì dù là có gặp khó khăn trở
ngại. Sự cố gắng này diễn ra hàng ngày trong sinh hoạt thường lệ của con
người, vì cổ nhân đã nói “ Sống cho có sống mà không cố gắng là sống
vô vị”.
Tuy
nhiên, vào mỗi dịp đầu năm, thì nhiều người vẫn có thói quen tính sổ,
ôn lạị chuyện vui buồn, thành công, thất bại trong năm cũ rồi đưa ra
những ước vọng sẽ thực hiện vào năm sắp tới. Đó là “Quyết Tâm Đầu Năm -
New Year Resolutions”.
Theo
một số nghiên cứu, tập tục này đã xuất hiện từ nhiều ngàn năm về trước ở
triều đại Babylon. Ước muốn của dân chúng lúc đó rất ư giản dị là họ
sẽ hoàn trả dụng cụ canh nông như cầy cuốc mà họ đã mượn của hàng xóm
hoặc trang chủ. Đối với nông dân, các dụng cụ canh tác rất quý, mượn
thì phải trả.
Rồi tới
đế chế La Mã, quyết tâm đầu năm là tìm kiếm sự tha thứ từ đối phương
cho các lỗi lầm đã gây ra trong khi bành trướng.
Việt
Nam mình có phong tục chúc mừng Tết Nguyên Đán. Người lớn chúc nhau được
khang an thịnh vượng; trẻ em được ông bà cha mẹ mừng tuổi, mau ăn,
chóng lớn. Con cháu cảm ơn, chúc thọ ông bà cha mẹ và cũng hứa sang
năm sẽ ngoan hơn, học hành chăm chỉ hơn.
Về lãnh
vực tôn giáo, lời hứa không ăn thịt, uống rượu trong Mùa Chay của Cơ
Đốc Giáo hoặc suy gẫm lại những lầm lẫn đã phạm trong năm trước rồi
tha thứ và xin tha thứ của Do Thái Giáo trong dịp đầu năm cũng có
những tác dụng tương tự để tự sửa mình.
Ngày nay, lời tự hứa hoặc cam kết sẽ làm của dân chúng thường rất thực tế.
Quá mập
phì ư? Thì quyết tâm năm tới sẽ giảm cân. Bỏ thuốc lá để khỏi ho hen,
tránh ung thư phổi. Tiêu pha phung phí thì sẽ cố gắng giảm chi, tiết
kiệm trả hết nợ cũ…
Thực
hiện được “quyết tâm đầu năm” cũng mang lại niềm vui tâm lý cho bản
thân. Những điều muốn làm là những thách thức để mình cố gắng vượt
qua. Ta phải vận dụng trí óc, tìm kiếm phương thức thực hiện. Đó là
những động lực thúc đẩy ta, khiến ta cương quyết hơn để kết luận “cố
gắng là mẹ thành công”, chẳng khó khăn nào mà không vượt qua được.
Về
phương diện xã hội, có những lúc mình cảm thấy thấp kém về vai vế, về
tính tình, về hình dáng so với người khác thì mình quyết tâm thay đổi.
Để bằng người. Thực hiện được quyết tâm thì niềm tự tin cũng cao
hơn.
Tuy
nhiên, dù có nhiều người muốn quyết tâm, nhưng các thăm dò cho hay, tỷ
lệ thành công không cao lắm: chỉ 20-30% mà thôi. Lý do bỏ cuộc là
không có kế hoạch cụ thể, thực tế và không kiên tâm. Lập một danh sách
thì dễ nhưng thực hiện mới khó.
Muốn Quyết Tâm được kết quả như ý muốn cũng công cần lưu ý mấy điều:
1-
Trước hết là cần thoải mái, cân nhắc viết ra những khó khăn, thành công
trong năm vừa qua. Nghiền ngẫm đọc đi đọc lại rồi lựa xem vấn đề nào
là quan trọng nhất, không thay đổi không được và phải thực hiện với
bất cứ giá nào.
2- Nêu
rõ lý do thất bại của từng vấn đề trong quá khứ, rút ưu khuyết điểm.
Thất bại vì mình hoặc vì ngoại cảnh, vì không có phương tiện, thì giờ,
vì nhiều cạnh tranh…
3- Đặt thứ tự ưu tiên vấn đề nào cấp bách thì làm trước.
4- Ghi rõ chi tiết các vấn đề một cách chính xác, rõ ràng
5- Nếu thấy cần, hoàn tất từng vấn đề chứ chẳng nên ôm đồm nhiều việc một lúc.
6-
Chương trình thực hiện quyết tâm rõ ràng. Làm như thế nào, ở đâu, có cần
sự tiếp tay của người khác. Nêu ra những phương thức thực tế, có thể
thực hiện được.
7- Đặt thời gian thực hiện. Ghi kết quả của từng giai đoạn.
8- Chia xẻ với người thân về ý muốn của mình và nhờ hỗ trợ tinh thần.
9- Cần phải tự kỷ luật, tuân theo phương thức hành động đã nêu ra và làm việc có nguyên tắc
Lấy một vài thí dụ:
- Để
giảm mập, phải ghi rõ là làm cách nào để giảm cân thì phải suy nghĩ khôn
ngoan, ăn uống đúng cách, vận động nhiều hơn với mục tiêu là giảm
1,2,3.. kí trong 2 tuần lễ. Chứ không phải chỉ khơi khơi nói là sẽ
giảm mập.
- Để
kiếm nhiều tiền thì cũng có nhiều phương thức khác nhau nhưng điểm quan
hệ là phải cố gắng, làm việc hết sức mình một cách có tổ chức và tính
toán chi tiêu đúng với nhu cầu. Chứ không phải chỉ nêu ra ước muốn rồi
“há miệng chờ sung”.
- Muốn
bỏ thuốc lá ư? Thì hãy nghĩ tới hậu quả hen suyễn như gà mắc dây thung
mỗi khi hít khói thuốc vào phỗi, hoặc nghĩ tới Hội Ung Thư Hoa Kỳ cho
hay 90% tử vong ở nam giới, 80% ở nữ giới vì ung thư phổi là do cả
mấy ngàn hóa chất trong thuốc lá gây ra. Muốn tránh các hiểm nguy
trên, cần phải ngưng hút thuốc lá. Có nhiều phương thức, dược phẩm do
các cơ quan y tế công tư sẵn sàng tiếp tay. Chỉ cần cương quyết là
“giã từ khói thuốc” được ngay.
- Rồi
lại còn quyết tâm dành nhiều thì giờ cho vợ chồng, con cái; giảm căng
thẳng trong đời sống, học thêm vi tính, làm việc thiện nguyện…Kể ra
thì có nhiều quyết tâm muốn làm.
Nhưng
có lẽ “Quyết Tâm cho Mỗi Buổi Sáng của Năm Mới”, do nhà giáo dục và lãnh
đạo tôn giáo Hoa Kỳ, Giám Mục John H. Vincent (1832-1920) viết ra, là
khá thực tế, có thể áp dụng được. Xin lược dịch gửi quý thân hữu:
“Hôm
nay tôi sẽ cố gắng giản dị, chân thật và trong sáng, xua đuổi mọi tư
tưởng bất mãn, lo âu, chán nản, đen tối, vụ lợi; nuôi dưỡng sự hào
hứng, cao thượng, bác ái và thói quen im lặng thần thánh; áp dụng cần
kiệm chi tiêu, dè dặt trong đối thoại, siêng năng với nhiệm vụ được
giao phó, trung thành với sự thực và đặt trọn niềm tin nơi Thượng Đế”.
Ước muốn chỉ có vậy mà quá ư xúc tích, thực hiện được thì cuộc đời nhẹ nhàng biết là bao.!
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức
