Mỗi ngày một câu danh ngôn của các thánh

48. Người yêu mến vật chất thế gian thì không thể thành thánh.

(Thánh Philip Neri)

Tha thứ

Nhân vô thập toàn. Không ai lại không có lỗi. Vì vậy, sự tha thứ luôn cần thiết, mọi nơi và mọi lúc.

Càng tha thứ càng giảm bớt sự thù hận. Sự tha thứ không chỉ tốt cho tinh thần mà còn tốt cho thể lý – ngăn ngừa bệnh. Giáo sư tâm lý học Everett Worthington, thuộc ĐH Virginia Commonwealth (Mỹ), nói rằng sự tha thứ làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Những người có “máu cừu địch” dễ bị béo phì và kháng insulin – các yếu tố gây bệnh tiểu đường và bệnh tim. Các nghiên cứu của Viện Sức khỏe cộng đồng tại California cho thấy rằng mức thù hận cao gây nguy cơ tử vong gấp đôi so với các nguyên nhân khác.

Ngoài lợi ích về tinh thần, sự tha thứ còn lợi ích về thể lý. Nhất cử lưỡng tiện. Tâm lý gia Worthington nói: “Sự tha thứ có thể làm giảm nguy cơ bị các chứng rối loạn liên quan stress như hệ miễn nhiễm hoạt động sai chức năng, rối loạn tự miễn nhiễm và ung thư”. Ông đưa ra 5 bí quyết tha thứ sau đây:

+ Nhường nhịn: Luôn tích cực nhường nhịn, vì “một câu nhịn, chín câu lành”, để tránh lăng nhục người khác hoặc trở thành nạn nhân. Nhường nhịn không có nghĩa là thua kém hoặc yếu thế!

+ Cảm thông: Tự đặt mình vào vị trí của người khác để dễ cảm thông và khách quan nhìn nhận vấn đề. Nếu không cảm thông thì không thể tha thứ.

+ Vị tha: Bạn rất hạnh phúc khi được tha thứ, vậy hãy trao tặng món quà tha thứ cho người khác. Hãy làm cho người khác những gì bạn muốn người khác làm cho mình!

+ Cân nhắc: Điều này giúp bạn không quá lố, suy nghĩ và cân nhắc để xử lý tốt nhất trong mọi tình huống.

+ Kiềm chế: Luôn biết kiềm chế “cái tôi”. Sự im lặng có vẻ “lạnh lùng” nhưng lại có thể giúp bạn tránh tức giận và sợ hãi. Nhờ vậy mà bạn mặc nhiên tha thứ.

Tha thứ liên quan yêu thương. Người đời còn phải tha thứ lẫn nhau, huống chi những người tự nguyện tin và theo Đức Kitô. Tất nhiên mức độ phải “cao” hơn, vì Sư phụ Giêsu dạy: “Hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi anh em” (Mt 5:44), hoặc “hãy yêu kẻ thù và làm ơn cho kẻ ghét anh em” (Lc 6:27).

Tha thứ nhiều hay ít? Một lần nọ, ông Phêrô đến gần Đức Giêsu và hỏi: “Thưa Thầy, nếu anh em con cứ xúc phạm đến con, thì con phải tha đến mấy lần? Có phải bảy lần không?” (Mt 18:21). Đức Giêsu đáp: “Thầy không bảo là đến bảy lần, nhưng là đến bảy mươi lần bảy” (Mt 18: 22). Ngài nói về dụ ngôn tên mắc nợ không biết thương xót (x. Mt 18:23-35).

Nghĩa là tha thứ mãi mãi, yêu thương vô hạn: Mức độ yêu là yêu vô hạn.

Thiên Chúa không ép ai phải yêu thương, không bắt ai phải tha thứ, vì Ngài không thích cái gì miễn cưỡng, đó chỉ là công bằng: “Nếu anh em tha lỗi cho người ta, thì Cha anh em trên trời cũng sẽ tha thứ cho anh em. Nhưng nếu anh em không tha thứ cho người ta, thì Cha anh em cũng sẽ không tha lỗi cho anh em” (Mt 6:14-15). Rất thuận lý.

Thánh Phaolô nói: “Đức mến tha thứ tất cả, tin tưởng tất cả, hy vọng tất cả, chịu đựng tất cả” (1 Cr 13:7). Có đức mến rồi thì tha thứ chỉ là “chuyện nhỏ”. Thánh Phaolô phân tích: “Phải đối xử tốt với nhau, phải có lòng thương xót và biết tha thứ cho nhau, như Thiên Chúa đã tha thứ cho anh em trong Đức Kitô” (Ep 4:32).

Yêu thương và tha thứ là sống đức tin ngay trên thế gian này. Đó là lý do chúng ta phải yêu thương và tha thứ lẫn nhau, vả lại, Chúa Giêsu đã nói: “Anh em đong đấu nào, thì Thiên Chúa cũng sẽ đong đấu ấy cho anh em, và còn cho anh em hơn nữa” (Mc 4:24).

Yêu thương nhau hay không, tha thứ cho nhau hay không, đó là tùy mỗi người!

TRẦM THIÊN THU

Chỉ số Tử tế

Chỉ số Tử tế
Tại Beliefnet.com, tác giả Sharon Salzberg chia sẻ cuốn “The Kindness Handbook: A Practical Companion” mà bà đã xuất bản năm 2008.

Chỉ số tử tế (KQ – Kindness Quotient) rất cần. Cũng như chất lượng của tâm hồn, sự tử tế là một kỹ năng. Nó đào sâu thêm khi chúng ta biết chú ý tới chính mình và người khác bằng sự nhận thức. Khi chúng ta ra khỏi vùng thoải mái và nói chuyện với nhau, lắng nghe nhau, và quan tâm nhau theo cách thức khác thì sự tử tế sẽ phát triển. Kết quả của sự tử tế hơn sẽ được tiết lộ trong tâm trí chúng ta, trong cuộc sống và trong cộng đồng. Đây là 10 cách làm tăng chỉ số tử tế:

1. Tử tế là sức mạnh. Không thể hiểu sự tử tế là đức tính thứ yếu, điều mà chúng ta đạt tới như phương kế cuối cùng. Nhưng nếu chúng ta nhìn vào sức mạnh của sự tử tế – cách nhắc nhớ chúng ta về sự phong phú nội tâm và giúp chúng ta cảm thấy liên kết với người khác chứ không tách rời – chúng ta có thể đánh giá cao về sự tử tế như chính sức mạnh của nó. Sự tử tế không là khờ dại hoặc nhẹ dạ, nhưng là khôn ngoan và can đảm.

2. Tìm điều tốt nơi mình. Chúng ta thường quá chú ý hoặc ám ảnh về lỗi lầm của mình, chúng ta không dám “ăn to, nói lớn” vì chúng ta cảm ngượng ngùng hoặc quá nhút nhát. Nhìn vào những điều tốt nơi mình không phải là từ chối khó khăn hoặc vấn đề gì, mà là cách mở rộng tầm nhìn để chân thật hơn và không quá khắt khe với chính mình.

3. Chia sẻ. Nếu chúng ta nhìn sâu vào bất kỳ cách cư xử nào chúng ta sẽ thấy muốn cảm thấy điều gì đó vĩ đại hơn chính con người hữu hạn của mình – cả về tinh thần và thể lý. Đây là sự thôi thúc đạt đến hạnh phúc, nhưng nó thường bị bóp méo bởi sự khinh suất, không biết thực sự hạnh phúc có được tìm thấy hay không, và do đó chúng ta làm tổn hại nhiều thứ. Chúng ta hãy chia sẻ niềm khao khát được hạnh phúc, muốn thay đổi, sợ mất mát và sợ yếu đuối. Hãy nhớ rằng những gì chúng ta chia sẻ sẽ gợi hứng cho chúng ta tìm đến sự tử tế.

4. Biết ơn. Bàn tay giúp đỡ có thể nâng chúng ta dậy khi chúng ta quỵ ngã, chúng ta có thể nỗ lực luôn nhớ đến họ trong trái tim mình. Đôi khi chỉ một việc tử tế nhỏ nơi người khác cũng khả dĩ tạo sự khác biệt nhiều đối với chúng ta. Thái độ văn hóa là cách tôn trọng người khác, đồng thời cũng là cách nâng cao tinh thần của chúng ta và nhắc nhớ chúng ta về sức mạnh của lòng biết ơn.

5. Đại lượng. Đức Phật nói: “Nếu bạn biết sức mạnh của việc trao tặng, bạn sẽ không thể bỏ một ngày qua đi mà không chia sẻ”. Chúng ta luôn có điều gì đó để trao tặng: Có thể là vật chất, có thể là nụ cười, hoặc cuộc nói chuyện chân thành trong thang máy. Có thể bạn để cho một người lạ đi trước hoặc tặng một đồng nghiệp một món quà nhỏ, hoặc viết ghi chú việc đánh giá vào một đêm khuya. Bất kỳ động thái đại lượng nào – dù là vật chất hay tinh thần, dù lớn hay nhỏ – đều là động thái tử tế đầy ý nghĩa.

6. Suy nghĩ về sự tử tế. Mỗi ngày chúng ta dành thời gian để nhớ đến người khác và cầu nguyện cho họ. Một lúc nào đó trong ngày, hãy nhớ đến những người đã giúp đỡ mình, những người may mắn, những người cô đơn, những người sầu khổ, những người bệnh tật,… Tùy theo hoàn cảnh sống của mình, chúng ta có thể hành động trong giới hạn cho phép. Mỗi ngày dành ra 10 phút suy tư về sự tử tế, bạn sẽ thấy mình đang thay đổi…

7. Lắng nghe người khác. Chúng ta thường nói về những gì mình quan tâm, nghĩ về những gì mình thích, hoặc những gì người khác đánh giá về mình. Chúng ta cũng thường chú ý những người “hợp” và theo phe mình, nhưng lại chỉ trích những ai không theo phe mình. Hãy quên đi những điều đó cho khỏi bận lòng. Đó là một dạng tử tế và bạn sẽ cảm thấy nhẹ lòng.

8. Thân thiện với mọi người. Trong khi nói chuyện với một nhóm người, có những người quá nhút nhát, không dám nói và không dám hỏi. Trong bữa tiệc có nhiều người không biết nhau. Cảm giác không được ai quan tâm hoặc lưu ý là cảm giác “đáng sợ”. Mình sao, người vậy. Hãy tỏ ra cởi mở và thân thiện với những người cảm thấy lẻ loi. Đó là sự hòa đồng cần thiết.

9. Kiềm chế. Nếu cảm thấy ghét ai, không muốn gặp hoặc nói chuyện với họ, hãy cố gắng kiềm chế để vẫn có thể tỏ thái độ nhã nhặn hoặc mỉm cười với họ. Hãy hít sâu để lấy bình tĩnh. Sự thù hận và ghen ghét bất lợi cho tinh thần, thể lý, xã hội, tôn giáo,… Thù hận thì dễ, nhưng tha thứ và yêu thương rất khó, nhất là khi người đó “dị ứng” với mình. Nhưng ai làm được vậy mới đáng nể trọng. Tha thứ không là thua cuộc.

10. Cảm thông. Luôn luôn hữu ích nếu biết đặt mình vào vị trí của người khác. Tục ngữ có câu: “Chiếc áo không làm nên thầy tu”, nghĩa là đừng xét đoán ai theo bề ngoài. Dù bạn đang rất muốn thay đổi người khác, sự cảm thông và hiểu hòan cảnh của họ sẽ khiến bạn thêm mạnh mẽ. Dù sao thì sự tử tế cũng sẽ mở rộng đường phản ứng của chúng ta đối với vấn đề nào đó, giúp chúng ta nhạy bén hơn và sáng tạo hơn khi chúng ta muốn loại trừ đau khổ, và tìm về Chân-Thiện-Mỹ.

TRẦM THIÊN THU

Khi bạn bị quấy rầy

Ngạn ngữ Anh: “Ai không biết giận là dại, ai không muốn giận là khôn”. Tuy nhiên, vấn đề là bạn cần khôn khéo xử lý hoặc phản ứng phù hợp.

1. Với người luôn chê trách người khác, kể cả bạn

Bạn cứ bình tĩnh và khôi hài: “Tại sao lại luôn là lỗi của người khác nhỉ?”. Có thể là họ sẽ cười cho qua hoặc cảm thấy... “nhột”. Có tật giật mình mà. Dù họ có phản ứng cách nào thì lời nhận xét của bạn cũng được “lưu ý”.

2. Với người “phỗng tay trên”, hưởng lợi từ công trạng của bạn

Điều này khó chứng tỏ vì “tình ngay lý gian”. Hãy cẩn thận để tên mình ở các tài liệu mà bạn hoàn tất. Nếu có người gạt bỏ ý tưởng của bạn ở buổi họp, bạn hãy chỉ rõ ngay – nếu có thể thì nên dùng cách nói khôi hài. Sau đó, gặp trực tiếp và nói với họ: “Đừng làm như vậy nữa nhé!”.

3. Với người luôn ngắt lời hoặc phá đám

Đừng chịu đựng một cách vô lý. Hãy thản nhiên và cương quyết: “Để tôi nói xong đã”, hoặc “Chờ tôi làm xong đã”. Nếu cần thì cứ lặng im, coi như không có họ để bạn có thể tập trung làm việc.

4. Với người làm bạn lúng túng trước mặt người khác

Hãy cho họ ngồi lên “chiếc ghế nóng” bằng cách nói: “Tôi chắc là anh/chị không có ý làm tôi khó xử như vậy, thế mà anh/chị đã làm tôi lúng túng quá”.

5. Với người không biết điều, hay mách lẻo

Một người đồng nghiệp không thể bắt người khác chịu trách nhiệm, nhưng bạn có thể cho họ biết rằng cách xử sự của họ làm bạn thất vọng, đồng thời bạn có thể cho sếp biết động thái “giật dây” hoặc “ném đá giấu tay” của người kia.

6. Với người “nhiều chuyện”

Người ta thích làm thầy thiên hạ, tỏ vẻ “ta đây”, nịnh trên nạt dưới, nên dễ bép xép, đặt điều để “buôn dưa lê”. Hãy đối chất trực tiếp nếu chuyện có liên quan đến bạn. Cần thì nhờ hỗ trợ của người khác để “ba mặt một lời”. Không nên bực tức với các dạng “bà tám”, nhưng có thể coi thường họ vì họ không đáng để mình kết bạn hoặc quen biết.

7. Với người áp chế và đe dọa

Họ có thể dùng tiền để “cả vú lấp miệng em”, đe dọa hoặc là đánh đập, thậm chí họ có thể đánh vào nhược điểm của bạn (giới tính, tuổi tác, danh dự, nghề nghiệp, chức vị,...), buộc bạn phải nhượng bộ. Bạn đừng ngần ngại nói: “Vậy là bất công, tôi không thể làm điều gì trái lương tâm. Tôi có nhân cách riêng và không được phép làm trái đạo làm người”.

8. Với người không thích mình

Họ không thích mình hoặc ghét mình có thể vì không hợp tư tưởng, đôi khi có thể do “ghen ăn tức ở”. Con người được tạo nên không chỉ bằng máu, thịt, mà còn bằng lòng can đảm kỳ diệu. Hãy cứ thanh thản và cứ là chính mình. Họ không thích bạn có thể họ sợ bạn và lòng họ vẫn khâm phục bạn.

TRẦM THIÊN THU

Mỗi ngày một câu danh ngôn của các thánh

 

 

47. Tất cả mọi thứ trên thế gian này chỉ là vì con người mà được tạo dựng, vì để giúp cho con người nhờ nó mà đạt tới mục đích.

(Thánh Ignatius)

Điều răn quan trọng

Điều răn quan trọng
(CN 31 TN-B)

Một người trong các kinh sư
Đến gần hỏi Chúa thực hư thế nào
Thưa Thầy thầy trả lời sao?
Điều răn trọng nhất đứng vào đầu tiên
Chúa thì tức khắc nói liền
Phải là yêu mến Chúa Thiên hết lòng
Hết linh hồn với trí trong
Hết luôn sức lực thì hòng mới nên
Thứ hai cũng phải là nền
Yêu người thân cận ở bên cạnh mình
Điều răn còn lại thực tình
Chẳng hơn điều đó đã trình bày trên
Kinh sư liền cất tiếng lên
Thưa Thầy đúng lắm điều nền rất hay
Chúa là duy nhất đời này
Chẳng còn Chúa khác nào thay được Ngài
Mến yêu Thiên Chúa hoài hoài
Hết lòng, hết trí, hết tài sức ta
Yêu người thân cận thật thà
Như yêu chính bản thân mà vì yêu
Quý hơn của lễ toàn thiêu
Thấy ông ta nói những điều khôn ngoan
Chúa liền cất tiếng bảo ban
Nước trời ông có tiên vàn chẳng xa
Mọi người thán phục xuýt xoa
Không ai dám nói gì tra vấn Người.

Jos. Hồng Ân

Giá trị của sự im lặng

Tác giả: Trầm Thiên Thu

Giá trị của sự im lặng

Im lặng là vàng. Có thực sự vậy không? Có những khi cần phải nói, thậm chí là nói nhiều, để khả dĩ mang lại lợi ích cho người khác, để giải hòa, để hòa hợp và cảm thông, hoặc để bảo vệ chân lý. Tuy nhiên, có đôi khi lại cần im lặng, lúc đó sự im lặng có giá trị hơn nhiều. Và lúc này chính sự im lặng lại “nói” nhiều hơn. Đó là đặc ngữ của sự im lặng, một loại văn hóa kỳ diệu, nhưng không dễ thực hiện.

Nói hoặc im lặng đều phải đúng nơi, đúng lúc, đúng người, và chỉ sử dụng khi thực sự cần thiết. Lời nói có thể là lưỡi gươm, mà gươm chưa dùng thì cứ để trong bao. Im lặng là diệu kế nếu lời nói vô ích, nếu không thì có thể phản tác dụng. Thật chí lý câu nói của T. Man: “Người khôn ngoan mang tất cả tài sản vào trong đầu”. Đó chính là giá trị của sự im lặng. Nhưng khi nào nên im lặng?

1. Khi người khác buồn phiền, đau khổ.

Biết vui với người vui, buồn với người buồn. Đó là động thái của người có giáo dưỡng, tri thức, biết điều, biết cư xử và thấu cảm. Không gì vô duyên hơn khi người khác khóc mà mình lại cười – hoặc ngược lại. Sự “lệch pha” đó khả dĩ khiến chúng ta trở nên lố bịch, hợm hĩnh và kiêu ngạo.

2. Khi người khác suy tư, lao động trí óc.

Sự im lặng là “vương quốc” của hoạt động trí óc. Nhờ đó mà có những kiệt tác, sự cao thượng, sự hiểu biết, sự trưởng thành, sự hồi tâm,… Văn hào W. Goethe xác định: “Tài năng được nuôi dưỡng trong cô tịch, còn chí khí được tạo bởi những cơn sóng dữ của giông tố cuộc đời”. Thấy người khác trầm tư mặc tưởng, đừng phá “khoảng riêng” của họ. Sự im lặng lúc đó thực sự cần thiết và có ý nghĩa.

3. Khi người khác không hiểu mình.

Khi chưa được hiểu, chúng ta cần cởi mở và hòa đồng để người khác có thể hiểu mình hơn – dù không thể hiểu hết. Nhưng nếu bạn cảm thấy người ta thực sự không thể hiểu hoặc không muốn hiểu thì tốt nhất là im lặng. Nếu không, những gì bạn nói có thể gây “dị ứng” hoặc hiềm thù.

4. Khi người khác nói về vấn đề mình không am hiểu.

Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe. Người khôn ngoan chỉ nói những điều mình biết rõ và hoàn toàn im lặng đối với những gì mình không biết hoặc mơ hồ. Đừng ảo tưởng mình là “bách khoa tự điển”. Bác học A. Edison nói: “Điều chúng ta biết chỉ là một giọt nước, điều chúng ta không biết là cả đại dương”. Còn hiền triết Socrates thừa nhận: “Tôi không biết gì cả, đó là điều tôi biết rõ nhất”. Chỉ là người bình thường, chúng ta càng cần khiêm nhường mà biết im lặng.

5. Khi người khác khoe khoang, lý sự.

Thùng rỗng kêu to. Càng hiểu biết người ta càng ít nói, thâm trầm và cảm thông. Trong 4 phép toán, phép trừ là… “dễ” nhất, nhưng lại đầy ý nghĩa. Chỉ vì ngu dốt nên mới độc đoán, khắt khe hoặc cố chấp. Khoe khoang và lý sự là “đặc điểm” của đầu óc nông cạn, thiển cận. Dốt thì hay nói chữ để cố che lấp khiếm khuyết của mình.

6. Khi người khác không cần mình góp ý kiến.

Đừng bao giờ “xía” vào chuyện của người khác hoặc tò mò chuyện của họ. Vả lại, nói nhiều thì sai nhiều. Nói thiên lệch thì mất lẽ chính, nói huênh hoang rồi đến chỗ đuối, nói xiên xẹo rồi đến chỗ sai trái, nói giấu giếm sẽ đến chỗ cùng. Cibbon nói: “Đàm luận khiến người ta hiểu biết, nhưng im lặng là trường học của sự khôn ngoan”. Im lặng còn là yêu thương, tha thứ, và là cuộc sống.

Tuân Tử dạy: “Im lặng, lắng nghe, ghi nhớ, hành động và khôn ngoan là 5 cung bậc khác nhau của trí tuệ”. Có thể coi đây là ngũ-cung-sống của cuộc đời. Tóm lại, im lặng là một nghệ thuật kỳ diệu và là cách thể hiện văn hóa cao cấp.

TRẦM THIÊN THU